اگر چه دوست به چیزی نمی خرد ما را                 به عالمی نفروشیم مویی از سر دوست

اعتدال در کلام امام علی علیه السلام
طریقتنا القصد، و سنتنا الرشد.
شیوه ما اعتدال و سنت ما رشد است

 
وب سایت شخصی دکتر حسن درگاهی


موضوع: سوالات اقتصادی

1394/07/16


پرسش:

ايا افزايش نقدينگي از طريق ضريب فزاينده كه بيشتر در اثر فعاليتهاي بانكهاي تجاري است ،همانند افزايش پايه پولي كه عمدتا دست بانك مركزي است،براي اقتصاد مضر است يا نه؟لطفا دليل آن رابيان نماييد.متشكرم


پاسخ:

با سلام

پولی که از طریق افزایش پایه پولی ایجاد می شود، "پول بیرونی" و پولی که از کانال افزایش ضریب فزاینده تزریق می شود "پول درونی" خوانده می شود. برای شناخت آثار متفاوت پول بیرونی و پول درونی باید مکانیزم عرضه پول را شناخت. رشد نقدینگی معادل رشد پایه پولی بعلاوه رشد ضریب فزاینده پولی است. منابع پایه پولی دارای چهار جزء است: خالص دارایی های خارجی بانک مرکزی، خالص بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی، بدهی بانک ها به بانک مرکزی و خالص سایر دارایی های بانک مرکزی. در صورت تغییر هر کدام از این اجزا، پایه پولی تغییر و در نتیجه عرضه پول افزایش می یابد. در اجرای سیاست پولی متداول،بانک مرکزی پایه پولی را از طریق ابزارهای عملیات بازار باز (خرید و فروش اوراق قرضه) و همچنین نرخ تنزیل مجدد می تواند کنترل کند. در اقتصاد ایران هیچ یک از این ابزارها به طور کارا استفاده نمی شود و این در حالی است که اجزای پایه پولی به دلایل مختلف و خارج از اراده بانک مرکزی، از سوی سیاست مالی دولت تحت تأثیر قرار می گیرد. ضریب فزاینده پولی دارای سه پارامتر پولی است که از میان آن ها تنها نسبت سپرده قانونی به طور مستقیم در کنترل بانک مرکزی است. برای مثال در صورت افزایش تقاضا برای تسهیلات بانکی، بانک مرکزی با کاهش این نسبت اقدام به سیاست پولی انبساطی می کند. باید توجه داشت که اگرچه افزایش عرضه پول چه از کانال پایه پولی و چه ضریب فزاینده در نهایت دارای اثر اعتبار است، ولی مهمترین اختلاف دو روش آن است که پول ایجاد شده از طریق پایه پولی، منجر به افزایش دارایی بخش خصوصی می شود بدون آنکه برای بخش خصوصی بدهی ایجاد شده باشد. بنابراین انتظار می رود که از کانال اثر دارایی، تقاضای کل افزوده شود. در حالی که پول درونی از یک سو دارایی و از سوی دیگر بدهی بخش خصوصی را می افزاید. مطالعات تجربی در مورد ایران نشان می دهد که افزایش عرضه پول از طریق پایه پولی (پول بیرونی)، اگر چه می تواند بر تولید اثر مثبت کوتاه مدت داشته باشد ولی در بلندمدت تورم زاست. یادآوری می شود که در هر صورت بانک مرکزی برای کنترل تورم باید رشد نقدینگی را با توجه به حجم فعالیت های اقتصادی، وضعیت سیکل تجاری (رونق و رکود) و انتظارات تورمی عاملان اقتصادی کننرل کند. بنابراین توصیه می شود که بانک مرکزی در فرایند خروج از رکود، با کنترل رشد نقدینگی به منظور کنترل تورم، رشد پایه پولی را کاهش و رشد ضریب فزاینده را افزایش دهد. انتظار می رود این سیاست با افزایش تدریجی تولید همراه باشد.         

 


کلیه حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به حسن درگاهی بوده و استفاده از مطالب آن با ذکر منبع آزاد است.