چکیده:

تصویب و ابلاغ سیاست های کلی جمعیتی کشور با هدف ازدیاد جمعیت، پژوهش­های جمعیت­شناختی را در زمره موضوعات مهم آینده پژوهشی ایران قرار داده است. بررسی الزامات اقتصادی سیاست ازدیاد جمعیت از آن جهت دارای اهمیت است که کشور در حال حاضر با بیکاری مزمنی مواجه است که بخش عمده ای از عرضه نیروی کار آموزش دیده آن به دلیل تجربه ازدیاد جمعیت دهه شصت در حال ورود به گروه­ سنی 25 سال به بالا است. بنابراین سئوال اساسی آن است که آیا تداوم سیاست ها و وضعیت کنونی اقتصادی کشور، می تواند زمینه مناسبی را برای اجرای موفق سیاست ازدیاد جمعیت در آینده فراهم کند؟ از این رو، تحلیل ساز و کارهای آثار تغییر ساختار جمعیت بر متغیرهای کلیدی اقتصاد چون بیکاری و تولید دارای اهمیت بوده و نتایج آن می تواند درس هایی برای سیاست ازدیاد جمعیت کشور داشته باشد.

در این مقاله با تصریح و برآورد یک الگوی اقتصادسنجی، آثار تغییر ساختار جمعیت بر بازار نیروی کار، پس انداز، سرمایه گذاری و تولید تحلیل می شود. نتیجه آنکه افزایش رشد جمعیت کشور در ادامه روندهای موجود، بیکاری را افزایش و شرایط رکود تورمی را تداوم خواهد بخشید. برای تغییر فرایند فوق، باید شرایطی فراهم شود که همراه با افزایش جمعیت در سنین مصرف،  میزان درآمد و پس انداز جمعیت در سنین شغل نیز افزایش یابد. با توجه به نقش مهم بهره وری در تابع تولید ایران، از الزامات مهم اقتصادی در اجرای موفق سیاست افزایش رشد جمعیت، تلاش برای ارتقای بهره وری کل عوامل تولید است.

کلمات کلیدی: ساختار جمعیت، بازار نیروی کار، رشد اقتصادی، بهره وری کل عوامل تولید، اقتصاد ایران